Chuẩn bị gì cho hành trình du học UK?

Xin chào, mình là học viên của khóa học Job Hunt Essential. Mình xin phép được giấu tên để chia sẻ về hành trình chuẩn bị du học.

Mình có 2 năm kinh nghiệm làm tư vấn tài chính ở công ty Big4 và 1 năm làm khối nguồn vốn của ngân hàng tư nhân. Sau đó, mình quyết định sang UK để học chương trình Thạc sĩ chuyên ngành Tài chính định lượng (Quantitative Finance).

Ngay từ đầu, mình đã xác định rõ định hướng nghề nghiệp: Tìm kiếm một công việc trong mảng ALM (Asset & Liability Management) tại các ngân hàng ở UK. Với một định hướng rõ ràng như vậy, mình hiểu rằng việc chuẩn bị sớm là rất cần thiết. Đó là lý do vì sao mình tìm đến Talent Up – để có mentor đồng hành và hỗ trợ từ bước chuẩn bị đầu tiên.

Quá trình chuẩn bị trước khi du học

Trước khi sang UK, điều mình nhận ra là năng lực chuyên môn của các bạn du học sinh thường không quá chênh lệch. Điều tạo nên sự khác biệt chính là mức độ hiểu biết về thị trường việc làm – những “insight” về ngành nghề và từng vị trí cụ thể.

May mắn là mình có cơ hội kết nối với một vài anh chị đang làm trong ngành ngân hàng tại UK. Nhờ vậy, mình nhận ra ngành Analytics – lĩnh vực mà mình định theo đuổi ban đầu – thực ra không thật sự phù hợp với định hướng dài hạn. Thế là mình quyết định lùi lại một năm để chuyển ngành, và bắt đầu lại theo hướng phù hợp ngay từ đầu.

Mình nghĩ hầu hết các bạn đều sẽ gặp phải những khó khăn tương tự – như viết CV, chuẩn bị cover letter hay làm quen với format tuyển dụng tại UK. Trước khi học Talent Up, mình hoàn toàn không biết format CV ở UK khác gì so với Việt Nam, và nhà tuyển dụng ở đây thường ưu tiên những kỹ năng, trải nghiệm nào.

Quá trình apply cũng có nhiều thứ mà trước đây mình chưa từng trải qua – như bài test, video interview. Đây là những hình thức khá xa lạ nên thời gian đầu mình khá bị động. Thêm vào đó, mỗi công ty lại có một quy trình tuyển dụng riêng, không theo một chuẩn chung nên mình cũng gặp nhiều bỡ ngỡ.

Một trong những băn khoăn lớn nhất của mình là không biết liệu những kinh nghiệm và insight từ thị trường Việt Nam có thực sự được đánh giá cao trong mắt nhà tuyển dụng tại UK hay không. Đây là một rào cản tâm lý mà mình nghĩ nhiều bạn cũng từng trải qua.

Bên cạnh đó, mình cũng nhận thấy sự khác biệt rõ rệt về môi trường tuyển dụng. Sinh viên tại UK có lợi thế hơn – họ đã quen với cách viết CV, trả lời phỏng vấn, và hiểu rõ bối cảnh địa phương. Trong khi đó, mình vừa phải học cách thích nghi, vừa phải nâng cao năng lực chuyên môn, đặc biệt là ở những phần mang tính kỹ thuật như kiến thức định lượng hay nghiệp vụ ngân hàng.

Nhờ tham gia Talent Up, mình được chuẩn bị khá đầy đủ từ CV, cover letter đến các câu hỏi phỏng vấn cơ bản. Song song đó, mình cũng tranh thủ ôn lại kiến thức chuyên môn để sẵn sàng bước vào chương trình Thạc sĩ.

Khác biệt lớn giữa ngành Tài chính ở UK và Việt Nam

Mình nhận thấy một điểm khác biệt rõ rệt giữa ngành tài chính ở Việt Nam và tại UK. Ở Việt Nam, một người thường phải đảm nhận nhiều đầu việc – làm việc đa nhiệm (multi task). Còn tại UK, mỗi vị trí lại rất chuyên sâu, tập trung vào một mảng cụ thể. Điều này đòi hỏi mỗi người phải thực sự giỏi và hiểu sâu trong lĩnh vực mình đảm nhiệm.

Ngoài ra, hiện tại ở Việt Nam, các ngân hàng mới bắt đầu chuyển mình, học hỏi và áp dụng những tiêu chuẩn quốc tế như Basel III. Trong khi đó, ở UK, những chuẩn mực này đã được triển khai từ lâu và đã đi vào quy trình vận hành một cách rất bài bản. Mọi thứ ở đây đã có hệ thống rõ ràng và hoàn chỉnh, trong khi ở Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn tiếp cận và áp dụng. Đó là hai sự khác biệt lớn nhất mà mình cảm nhận được giữa hai thị trường.

Cũng chính vì yêu cầu chuyên môn tại UK cao và rất cụ thể, nên mình thấy việc có người đồng hành là vô cùng cần thiết. Mình không muốn phải tự mày mò từng bước trong khi thời gian, công sức và chi phí sinh hoạt ở UK đều rất đắt đỏ. Là người đang sống ở Việt Nam, mỗi lần quy đổi chi phí sang bảng Anh là mình càng cảm nhận được áp lực.

Vì vậy, mình quyết định tìm một mentor để đồng hành. Mình đặt ra một tiêu chí rất rõ ràng: Mentor cần có cùng background và đang làm đúng lĩnh vực mà mình muốn theo đuổi. Mình đã tìm hiểu khá nhiều và may mắn khi biết đến chị Phương – người không chỉ làm đúng ngành mình đang theo mà còn có hành trình khá tương đồng. Vì thế, mình đăng ký ngay mà không đắn đo.

Ấn tượng về chương trình

Mình nghĩ điểm mạnh của chương trình Talent Up là rất nhiều bạn học viên đều có xuất phát điểm giống mình – học đại học ở Việt Nam rồi mới sang UK học tiếp. Điều này tạo ra sự đồng cảm, và là cơ hội để học hỏi từ những người đi trước có bối cảnh tương tự.

Qua quá trình tìm hiểu, mình biết rằng việc tìm việc ở UK rất cạnh tranh và phức tạp , nếu tự mày mò thì sẽ mất rất nhiều thời gian, mà chưa chắc đã đi đúng hướng. Trong khi đó, chi phí sinh hoạt ở UK lại cực kỳ đắt đỏ, đặc biệt khi mình đang sống ở Việt Nam – nên mỗi lần so sánh chi phí, mình càng cảm nhận rõ áp lực tài chính.

Rất may là mình tìm được chị Phương – mentor có nền tảng và lĩnh vực làm việc hoàn toàn phù hợp với định hướng của mình. Khi biết đến chị, mình đăng ký ngay không do dự. Mình cảm thấy rất may mắn khi tìm được mentor “fit” như vậy – đó chính là động lực lớn nhất để mình bước vào chương trình.

Bài học giá trị từ Talent Up

Điểm đặc biệt của chương trình là ngay từ buổi đầu tiên, tụi mình đã được hướng dẫn đào sâu vào việc nghiên cứu thị trường – điều mà rất ít nơi làm được. Việc hiểu rõ ngành nghề, cơ hội và xu hướng tuyển dụng ngay từ đầu giúp mình lên được kế hoạch cụ thể và chiến lược rõ ràng cho suốt quá trình apply.

Tất nhiên, những phần như sửa CV, viết cover letter hay luyện phỏng vấn đều là phần cốt lõi trong một khóa học mentor. Nhưng điều làm Talent Up khác biệt chính là cách chương trình định hướng tư duy ngay từ đầu – từ đó mọi bước sau này mới thực sự có trọng tâm và hiệu quả.

Một điều mình cực kỳ thích là mỗi lần mentor hoặc các anh chị trong khóa chia sẻ insight về thị trường, công việc, nhà tuyển dụng... mình đều cảm thấy rất quý giá. Những kinh nghiệm thực chiến ấy không thể tìm thấy trong sách vở hay trên mạng. Mình học được rất nhiều không chỉ từ mentor như chị Phương hay anh Linh, mà còn từ chính các anh chị học viên khác trong lớp.

Mọi người có thể chưa có offer ngay lúc đó, nhưng ai cũng đã trải qua rất nhiều thử thách, thành công có, thất bại có – và từ đó đúc rút được những bài học rất thực tế. Những chia sẻ ấy thực sự rất giá trị, rất đời, và khiến mình cảm thấy được tiếp thêm động lực.

Lời được những network giá trị

Mình đặc biệt rất ấn tượng với chị Vy – người chị cùng lớp. Chị làm trong ngành Marketing và thường xuyên đặt câu hỏi, chia sẻ rất nhiều trong lớp. Đặc biệt ở những buổi cuối, chị Vy có chia sẻ về cách chuẩn bị cho phỏng vấn – ví dụ như khi được hỏi về mức lương cũ ở Việt Nam, chị đã đưa ra những cách trả lời rất linh hoạt và hợp lý. Những chia sẻ đó giúp mình chuẩn bị tốt hơn và biết cách xử lý các câu hỏi nhạy cảm một cách chuyên nghiệp.

Mỗi buổi học đều có insight rất quý giá, không chỉ từ mentor mà còn từ các anh chị và các bạn học viên khác. Mình nhớ có buổi một bạn hỏi về việc khi đi phỏng vấn, nếu chưa từng làm việc ở UK thì trả lời thế nào về mức lương ở công việc cũ? Anh Linh đã chia sẻ cách trả lời rất thực tế và có thể áp dụng được luôn, ví dụ như lấy lương part-time nhân lên theo giờ.

Việc học trực tiếp với nhau cũng tạo cơ hội để mình nhận được rất nhiều chia sẻ kinh nghiệm thực tế từ người cùng cảnh, từ các bạn chưa có job nhưng đã trải qua rất nhiều “trận chiến” rồi. Mỗi câu chuyện mình nghe đều giúp mình vững vàng hơn.

Có định hướng rõ ràng và mentor đồng hành

Trước khi tham gia Talent Up, mình tự tìm hiểu rất nhiều thứ, từ ngành học đến thị trường việc làm, nhưng mọi thứ khá mông lung. Sau khi học xong khóa, mình cảm thấy được tiếp thêm rất nhiều insight và có định hướng cụ thể hơn.

Ví dụ như chị Phương bảo mình nên đọc thêm về regulation, thông tư ngành, hay báo cáo tài chính của các ngân hàng – những thứ mà nếu không có người chỉ thì mình cũng không biết bắt đầu từ đâu. Mình thấy rất khác biệt so với việc trước đây chỉ ngồi tự mày mò.

Ngoài ra, mình cũng kết nối được với nhiều anh chị và bạn bè đang làm đúng trong lĩnh vực mình muốn theo đuổi. Sau này, khi đi sâu hơn vào quá trình apply, mình có thể chủ động hỏi thêm kinh nghiệm, tham khảo các bước tiếp theo từ chính những người đi trước.

Một điểm thay đổi rõ nữa là trước khóa học, mình khá lúng túng với cover letter. CV thì mình đã có bản ưng ý khoảng 70–80% rồi, nhưng với cover letter thì gần như không biết nên viết thế nào. Sau Talent Up, mình viết được một bản cover letter đúng chuẩn UK – vừa thể hiện được điểm mạnh của bản thân, vừa kết nối được với yêu cầu của công việc.

Từ buổi đầu tiên, chị Phương cũng giúp mình nhận ra điểm mạnh nổi bật trong profile: Đó là mình có trải nghiệm cả ở frontend và backend trong mảng tài chính, từ đó có góc nhìn rất đa chiều. Điều này trở thành unique selling point của mình, và chị Phương hướng dẫn cách đưa nó vào CV, cover letter và phỏng vấn.

Trải nghiệm làm assignment có một không hai

Lúc làm bài assignment trong khóa học, ban đầu mình được giao chỉ khoảng 3–4 câu hỏi thôi. Nhưng chính những câu hỏi này lại giúp mình định hướng được toàn bộ cách kể chuyện cho cả phần còn lại. Nhờ được mentor góp ý chi tiết, mình hiểu ra mỗi câu trả lời không nên chỉ nói những gì mình thích, mình biết, mà phải gắn sát với JD – với những yêu cầu mà nhà tuyển dụng đang tìm kiếm.

Từ đó mình bắt đầu học cách chọn lọc câu chuyện, đặt mục tiêu rõ ràng cho từng câu trả lời: mỗi câu phải kể được giá trị của mình, thể hiện mình giải quyết được vấn đề của công ty như thế nào. Mình nhận ra đây là điểm khác biệt rất lớn giữa phỏng vấn ở Việt Nam và ở UK. Ở Việt Nam, chỉ cần mình hiểu rõ việc mình làm là được.

Nhưng ở UK, mình phải kể sao cho thật sự match với nhu cầu của công ty – thậm chí phải biết ‘giải bài toán’ mà phòng ban đó đang gặp phải, như chị Trang (bạn học viên khác) cũng từng làm khi đi phỏng vấn Citibank.

Nhờ quá trình này, em phát triển được tư duy chiến lược trong phỏng vấn – từ chỗ chỉ ‘kể cho hay’, đến chỗ ‘kể để nhà tuyển dụng thấy mình phù hợp và có thể giải quyết vấn đề cụ thể của họ.

Kế hoạch sắp tới

Dự định của mình khi sang UK là sẽ vừa tập trung học để tốt nghiệp loại xuất sắc, vừa apply job ngay từ những ngày đầu tiên. Bên cạnh đó, mình cũng muốn tham gia thêm hoạt động ngoại khóa – làm ambassador cho trường hoặc làm thêm part-time để vừa hiểu thêm về văn hóa, vừa rèn luyện bản thân. Và tất nhiên, mình sẽ tranh thủ đi du lịch châu Âu nữa!

Lời khuyên cho các bạn chuẩn bị du học UK

Nếu có một điều mình ước gì biết sớm hơn, thì đó là nên chuẩn bị cho việc học và cả việc apply càng sớm càng tốt. Trước đây, chỉ vì một câu nói vu vơ rằng ‘muốn làm về risk thì phải học toán’, mình đã quyết định bỏ hết công sức trước đó để chuyển ngành, chuyển học bổng, làm lại từ đầu. Nếu lúc đó có người hướng dẫn đúng từ đầu thì có lẽ mình đã không mất một năm. Nhưng dù sao, mình vẫn cảm thấy rất may vì sau cùng vẫn có cơ hội làm lại, và lần này có định hướng rõ ràng hơn.

Mình nghĩ các bạn đang chuẩn bị đi học ở UK, đặc biệt là học Master, nên chủ động reach out để nói chuyện với những người đã và đang ở bên đó. Khi ngồi ở Việt Nam, mình rất dễ giới hạn mong muốn của bản thân. Nhưng khi gặp gỡ, lắng nghe từ những người bạn đồng trang lứa, mình sẽ vỡ ra rất nhiều điều – và biết rằng ước mơ của mình hoàn toàn có thể lớn hơn, rõ ràng hơn.